Niklas Luhman : de man achter de Zettelkastenmethode

Al enige jaren zijn er (notitie)apps populair die zich baseren op de Zettelkastenmethode van de Duitse socioloog Niklas Luhman. Obsidian is wel de bekendste van deze apps. Maar ook Room Researc, The Archive en Zettlr zijn apps die de Zettelkastenmethode als uitgangspunt nemen. Tijd dus om eens wat dieper op deze methode van notities maken in te gaan. Dat doe ik in 2 delen. In dit eerste deel zoom ik in op het leven en werk van Luhman. In het tweede deel ga ik wat verder in op de methode op zich zelf.

Korte levensloop

Niklas Luhmann was een invloedrijke Duitse socioloog en systeemtheoreticus. Hij werd geboren op 8 december 1927 in Lüneburg, Duitsland.

Luhmann studeerde rechten aan de Universiteit van Freiburg van 1946 tot 1949. Na zijn studie werkte hij enkele jaren als ambtenaar. In 1960-1961 studeerde hij sociologie aan Harvard University, waar hij in aanraking kwam met de systeemtheorie van Talcott Parsons.

In 1966 promoveerde Luhmann in de sociologie aan de Universiteit van Münster. Van 1968 tot 1993 was hij hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Bielefeld. Hier ontwikkelde hij zijn eigen versie van de systeemtheorie, die hij toepaste op diverse sociale fenomenen.

Luhmann was buitengewoon productief als wetenschapper. Hij publiceerde meer dan 70 boeken en honderden artikelen over uiteenlopende onderwerpen. Zijn bekendste werk is waarschijnlijk “Sociale Systemen” uit 1984, waarin hij zijn algemene systeemtheorie uiteenzet.

Zettelkasten

Een belangrijk hulpmiddel bij zijn werk was zijn “Zettelkasten” – een uitgebreid systeem van onderling verbonden notities dat hij gedurende zijn hele carrière opbouwde en gebruikte.

Luhmann overleed op 6 november 1998 in Oerlinghausen aan een niet volledig opgehelderde bloedziekte. Hij wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke sociologen van de 20e eeuw, met name vanwege zijn bijdragen aan de systeemtheorie.